راهنمای جامع رده‌بندی سنی فیلم‌ها و سریال‌ها
مقدمه
رده‌بندی سنی فیلم‌ها و سریال‌ها ابزاری است برای اطلاع‌رسانی درباره‌ی محتوای آثار دیداری به مخاطبان. این سیستم‌ها کمک می‌کنند تا افراد، به‌ویژه والدین، بتوانند تصمیم آگاهانه‌ای در انتخاب فیلم یا سریال مناسب برای خود یا فرزندانشان بگیرند.
در این مقاله، به‌طور جامع به بررسی سیستم‌های مختلف رده‌بندی سنی در جهان، ایران، فیلم‌های بدون رده‌بندی (Unrated)، و رده‌بندی‌های ویژه‌ی سریال‌ها می‌پردازیم.
رده‌بندی سنی فیلم‌ها در آمریکا
سازمان: Motion Picture Association
در ایالات متحده، سازمان انجمن فیلم آمریکا (MPA) مسئول رده‌بندی سنی فیلم‌هاست. رده‌بندی‌های این سازمان شامل:
G (General Audiences): برای همه‌ی سنین مناسب است.
PG (Parental Guidance Suggested): برخی صحنه‌ها ممکن است برای کودکان مناسب نباشد؛ نیاز به راهنمایی والدین دارد.
PG-13 (Parents Strongly Cautioned): محتوای فیلم برای کودکان زیر ۱۳ سال توصیه نمی‌شود.
R (Restricted): افراد زیر ۱۷ سال باید همراه با والدین یا سرپرست بالغ فیلم را ببینند.
NC-17 (Adults Only): فقط برای افراد ۱۸ سال به بالا؛ بدون استثنا.
فیلم‌های بدون رده‌بندی
برخی فیلم‌ها تحت عنوان Unrated یا NR (Not Rated) منتشر می‌شوند. این آثار معمولاً:
نسخه‌ی تدوین نشده برای عموم (مثلاً نسخه‌ی کارگردان) هستند.
یا تولیدکنندگان تصمیم گرفته‌اند که برای فیلم، رده‌بندی رسمی نگیرند.
فیلم‌های Unrated ممکن است شامل محتوای صریح‌تر یا حساس‌تری باشند که نسخه‌ی اصلی (رده‌بندی‌شده) آن را سانسور کرده است. بنابراین تماشای این آثار بدون اطلاع از محتوای آن می‌تواند برای بعضی گروه‌های سنی مناسب نباشد.
رده‌بندی سنی سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی در آمریکا
برای سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی، از یک سیستم متفاوت استفاده می‌شود که به TV Ratings معروف است:
TV-Y: مناسب برای همه‌ی کودکان.
TV-Y7: مناسب برای کودکان بالای ۷ سال؛ ممکن است شامل صحنه‌های سبک اکشن یا طنز تخیلی باشد.
TV-G: مناسب برای عموم مخاطبان؛ محتوای آرام و بی‌ضرر.
TV-PG: توصیه به راهنمایی والدین؛ برخی صحنه‌ها ممکن است مناسب کودکان نباشد.
TV-14: برای سنین بالای ۱۴ سال توصیه می‌شود؛ محتوای جدی‌تر یا صحنه‌های حساس‌تر دارد.
TV-MA: فقط برای بزرگسالان؛ حاوی محتوای بسیار صریح در زمینه‌ی خشونت، زبان، یا روابط است.
رده‌بندی سنی فیلم‌ها در بریتانیا
سازمان: British Board of Film Classification
در بریتانیا، هیئت رده‌بندی فیلم بریتانیا (BBFC) رده‌بندی‌ها را تعیین می‌کند:
U (Universal): مناسب برای همه‌ی گروه‌های سنی.
PG: تماشای فیلم با راهنمایی والدین برای کودکان توصیه می‌شود.
12A: کودکان زیر ۱۲ سال تنها با همراهی بزرگسال مجاز به تماشای فیلم هستند.
12: مناسب برای افراد ۱۲ سال و بالاتر.
15: فقط برای افراد ۱۵ سال به بالا.
18: تنها برای افراد ۱۸ سال به بالا؛ محتوای بزرگسالانه.
رده‌بندی سنی فیلم‌ها در فرانسه
سازمان: Centre national du cinéma et de l’image animée
در فرانسه، سیستم رده‌بندی توسط مرکز ملی سینما (CNC) تنظیم می‌شود:
Tous publics: مناسب برای همه‌ی گروه‌های سنی.
-12: ممنوع برای زیر ۱۲ سال.
-16: ممنوع برای زیر ۱۶ سال.
-18: ممنوع برای زیر ۱۸ سال.
رده‌بندی سنی فیلم‌ها در آلمان
سازمان: Freiwillige Selbstkontrolle der Filmwirtschaft
در آلمان، سازمان FSK مسئول رده‌بندی است:
FSK 0: مناسب برای همه‌ی سنین.
FSK 6: مناسب برای افراد بالای ۶ سال.
FSK 12: مناسب برای افراد بالای ۱۲ سال.
FSK 16: مناسب برای افراد بالای ۱۶ سال.
FSK 18: فقط برای بزرگسالان بالای ۱۸ سال.
رده‌بندی سنی فیلم‌ها در ژاپن
سازمان: Eirin (映倫)
در ژاپن، سازمان Eirin وظیفه‌ی تعیین رده‌بندی را بر عهده دارد:
G: مناسب برای همه‌ی سنین.
PG-12: نیاز به راهنمایی والدین برای کودکان زیر ۱۲ سال.
R15+: فقط برای افراد ۱۵ سال به بالا.
R18+: فقط برای بزرگسالان ۱۸ سال و بالاتر.
رده‌بندی سنی فیلم‌ها در هند
سازمان: Central Board of Film Certification
در هند، هیئت مرکزی صدور گواهی فیلم‌ها (CBFC) فیلم‌ها را به این صورت دسته‌بندی می‌کند:
U (Unrestricted Public Exhibition): مناسب برای همه‌ی سنین.
UA (Parental Guidance for children below 12 years): نیاز به همراهی والدین برای کودکان زیر ۱۲ سال.
A (Adults Only): فقط برای بزرگسالان بالای ۱۸ سال.
S (Restricted to specialized audiences): فقط برای گروه‌های خاص (مثلاً پزشکان یا دانشجویان).
رده‌بندی سنی فیلم‌ها در ایران
در ایران، شورای صدور پروانه نمایش سازمان سینمایی مسئول رده‌بندی فیلم‌هاست. سیستم رسمی به این صورت است:
مناسب برای همه‌ی سنین: بدون محدودیت سنی.
+7: مناسب برای افراد بالای ۷ سال.
+12: مناسب برای افراد بالای ۱۲ سال.
+15: مناسب برای افراد بالای ۱۵ سال.
+18: فقط مناسب برای افراد بالای ۱۸ سال.
این سیستم از سال ۱۳۹۷ به طور رسمی اجرایی شد و از آن زمان روی برخی پوسترها و بلیت‌های سینما درج می‌شود.
رده‌بندی‌های سنی در برخی کشورهای دیگر
کانادا
هر ایالت در کانادا سیستم خود را دارد، ولی رایج‌ترین رده‌بندی‌ها عبارتند از:
G: مناسب برای همه‌ی سنین.
PG: نیاز به راهنمایی والدین.
14A: افراد زیر ۱۴ سال تنها با همراهی بزرگسال مجاز به تماشاست.
18A: افراد زیر ۱۸ سال تنها با همراهی بزرگسال مجاز به تماشاست.
R: فقط برای افراد بالای ۱۸ سال.
A: فقط برای نمایش در مکان‌های ویژه بزرگسالان.
استرالیا
سازمان Australian Classification Board این رده‌بندی‌ها را تعیین می‌کند:
G: مناسب برای همه‌ی گروه‌های سنی.
PG: نیاز به راهنمایی والدین.
M: توصیه می‌شود برای بالای ۱۵ سال باشد، ولی محدودیتی وجود ندارد.
MA15+: افراد زیر ۱۵ سال تنها با همراهی بزرگسال مجاز به تماشاست.
R18+: فقط برای بزرگسالان بالای ۱۸ سال.
X18+: فقط برای نمایش در مناطق خاص؛ محتوای بسیار صریح.
کره جنوبی
رده‌بندی فیلم‌ها در کره جنوبی شامل:
All: مناسب برای همه‌ی سنین.
12: مناسب برای ۱۲ سال و بالاتر.
15: مناسب برای ۱۵ سال و بالاتر.
18: مناسب برای ۱۸ سال و بالاتر.
Restricted: فقط در سینماهای خاص برای بزرگسالان.
چرا یک فیلم در کشورهای مختلف رده‌بندی متفاوت می‌گیرد؟
رده‌بندی سنی فیلم‌ها و سریال‌ها تابعی از قوانین فرهنگی، اجتماعی و مذهبی هر کشور است.
موضوعاتی مانند خشونت، روابط عاطفی، الفاظ نامناسب یا مسائل اجتماعی ممکن است در یک کشور حساسیت بیشتری داشته باشند و در کشور دیگر با تساهل بیشتری پذیرفته شوند.
به همین دلیل یک فیلم ممکن است در آمریکا رده‌بندی PG-13 بگیرد، در بریتانیا 15+ شود و در آلمان یا ایران با محدودیت‌های بیشتری همراه باشد یا حتی اجازه‌ی نمایش پیدا نکند.
این تفاوت‌ها نشان می‌دهد که رده‌بندی‌های سنی فقط معیارهای فنی نیستند، بلکه بازتابی از ارزش‌ها و نگاه فرهنگی هر جامعه‌اند.
تطبیق رده‌بندی‌ها در کشورهای مختلف
در جدول زیر می‌توانید یک تطبیق نسبی میان رده‌بندی‌های آمریکا، بریتانیا و ایران را مشاهده کنید.
(توجه داشته باشید که این تطبیق دقیق نیست و صرفاً برای درک کلی ارائه شده است.)
آمریکا | بریتانیا | ایران (تقریبی) |
G | U | همه سنین |
PG | PG | +7 |
PG-13 | 12A / 15 | +12 یا +15 |
R | 15 / 18 | +15 یا +18 |
NC-17 | 18 | +18 |
سخن آخر
رده‌بندی‌های سنی در سراسر جهان تحت تأثیر فرهنگ، سیاست، و حساسیت‌های اجتماعی کشورها هستند. همچنین با گذر زمان و تغییر نگرش‌ها ممکن است این سیستم‌ها به‌روزرسانی شوند.
پیشنهاد می‌شود به صورت دوره‌ای (مثلاً هر ۶ ماه یا هر سال) این صفحه بازبینی شود تا تغییرات احتمالی آن را ملاحظه کنید.
گردآوری و ترجمه: محسن قهرمانی
برخی از منابع
