در نظریهی بازی و تصمیمگیری، رفتار عقلایی به این معناست که یک فرد در فرآیند تصمیمگیری خود منطقی و حسابشده عمل کند و انتخابهایش را بر اساس یک هدف مشخص انجام دهد. به بیان دیگر، یک فرد عقلایی همواره سعی میکند بهترین گزینهی ممکن را انتخاب کند؛ بهگونهای که بیشترین سود یا کمترین ضرر را برای او به همراه داشته باشد
مثال: تصمیمگیری برای خرید یک گوشی
فرض کنید فردی قصد دارد یک گوشی جدید خریداری کند. تصمیمگیری عقلایی در این شرایط به این معناست که او ابتدا بودجهی خود را مشخص کرده، سپس مدلهای مختلف را مقایسه کند، نظرات کاربران را بررسی کند و در نهایت گزینهای را انتخاب کند که بیشترین ارزش را نسبت به هزینهی پرداختی داشته باشد
در مقابل، تصمیمگیری غیرعقلایی ممکن است به این شکل باشد که فرد بدون بررسی و مقایسهی گزینههای مختلف، تنها به دلیل اینکه یکی از دوستانش مدل خاصی را دارد، همان گوشی را خریداری کند. چنین رفتاری از نظر نظریهی بازیها و تصمیمگیری، غیرعقلایی محسوب میشود، زیرا انتخاب بر اساس تحلیل منطقی و بهینهسازی منافع انجام نشده است
در مجموع، عقلایی بودن در تصمیمگیری به معنای اتخاذ رویکردی منطقی، حسابشده و هدفمند است که به حداکثرسازی سود یا بهینهسازی نتیجه منجر شود