نقد فیلم تنگه ابوقریب – سید بهنام حسینی

جنگ برنده نداره!

بعد از تجربه‌های پیشین توکلی در مقام فیلمساز نخبه پسند، کمتر کسی فکر می کرد که فیلمی جنگی از او را شاهد باشیم. اما غافلگیری هنگامی بیش‌تر می‌شود که بعد از دیدن فیلم متقاعد می‌شوی که یکی از بهترین فیلم‌های جشنواره و سینمای ژانر جنگ ایران را شاهد بوده‌ای.

فیلم در شروع روایت چند انسان معمولی است و زمینه‌چینی برای شخصیت‌پردازی در داستان خود باعث ایجاد سوال می‌شود و روند شکل‌گیری درام به آرامی و هوشمندانه مخاطب را برای پرتاب به ماجرای اصلی فیلم مهیا می‌کند.

میزانسن توکلی برای ورود به صحنه اصلی هرچند در ظاهر فیلم را دوپاره می‌کند، ولی این خود تبدیل به تمهیدی می‌شود برای تاکید روی خاصیت شوک کننده و خشن جنگ. فیلم به دور از کلیشه‌های معمول سینمای جنگ ایران در تصویر کردن شخصیت رزمنده‌گان و قهرمانان جنگ جانب حقیقت را رها نمی‌کند و آن‌چه در فیلم می‌بینیم چهره‌های انسانی از مردانی است که از هر قشر و طبقه و اعتقادی برای مام میهن جانفشانی کردند.

یکی از دلایل این باور پذیری طنز هوشمندانه و صداقت در نشان دادن نقاط ضعف انسانی و پرهیز از نشاندن هاله قدسی به دور قهرمانان گمنام و شجاع جنگ است. فیلم به سادگی حرفش را می‌زند و حتی وقتی قرار است شعار بدهد چنان این‌کار را دلنشین و دوست‌داشتنی می‌کند که مخاطب با آن همدلی می‌کند. فیلمساز با نشان دادن تابلوهای در کمال زیبایی دهشتناک از خشونت عریان جنگ به راستی هرگونه جنگ دوستی را نفی می‌کند و به ستایش دفاع از سرزمین مادری فارغ از هر عقیده ای می پردازد. داستان فیلم شاید تکراری باشد ولی به خاطر پرداخت دقیق و البته صادقانه‌اش تبدیل به اثری دیدنی می‌شود. تحول شخصیت نوجوان در طی فیلم و درپی از سرگذراندن اتفاقات و حوادث بسیار و تغییر دیدگاهش از مفاهیمی چون جنگ و شجاعت و رسیدن به نوعی بلوغ هم بسیار هوشمندانه است. طراحی و اجرای کارگردانی صحنه‌های پر تنش و هیجان‌انگیز جنگی به همراه جلوه‌های ویژه‌ و گریم متقاعد کننده باعث می‌شود تماشاگر در جایش میخکوب شود و همین‌طور استفاده به‌جا و در خدمت ساختار کلی اثر از دوربین روی دست و تدوین پرشتاب هم در این راستا کمک می‌کند. و فیلم درخشان نجات سرباز رایان را- البته در سطحی محدودتر- به یاد می‌آورد.

کوتاه کلام این‌که فیلم تنگه ابوقریب با میزانسن‌های پیچیده همراه اجرای عالی صحنه‌های جنگی و شخصیت پردازی صادقانه و تابلوهایی تاثیرگزار از خشونت جنگ و انسان‌های درگیر بدون هاله قُدسی به سبک فیلم‌های رفاقت‌های دار و دسته مردانه (Buddy film) که با پایان بندی عالی و ادای دین به قهرمانان واقعی وطن، اثری بسیار دیدنی است و نباید فرصت تماشایش را از دست داد.

نام فیلم: تنگه ابوقریب

کارگردان: بهرام توکلی

سال تولید: ۱۳۹۶

“تنگه ابوقریب” روایتی است از دفاع گردان عمار در برابر لشکرکشی رژیم بعث به فکه و شرهانی.
در سی و ششمین جشنواره فیلم فجر ۶ سیمرغ بلورین دریافت کرد.